Gia công chế tạo linh kiện đồ gá

Đồ gá (tiếng Anh: Jig & Fixture) là dụng cụ phụ trợ trong gia công cơ khí, lắp ráp, hoặc kiểm tra sản phẩm. Đồ gá được thiết kế để cố định, định vị phôi hoặc dẫn hướng dụng cụ cắt nhằm đảm bảo độ chính xác và năng suất trong quá trình làm việc. Gia công chế tạo linh kiện đồ gá là một phần quan trọng trong ngành cơ khí chế tạo, hỗ trợ quá trình sản xuất đảm bảo độ chính xác, chất lượng và hiệu quả. Đồ gá (jig & fixture) là các công cụ phụ trợ được thiết kế để cố định, định vị, hoặc dẫn hướng phôi trong quá trình gia côn

Gia công chế tạo đồ gá
Gia công chế tạo đồ gá

Chức năng đồ gá:

Đồ gá góp phần nâng cao mức độ cơ khí hóa và tự động hóa của quá trình sản xuất cơ khí chính xác. Trên các máy công cụ để cắt gọt được đểu phải tiến hành quá trình gá lắp chi tiết. Do đó trong quá trình gia công trên máy cắt kim loại, đồ gá là một trang bị công nghệ không thể thiếu.

Đồ gá cần phải đạt tiêu chuẩn: định vị và kẹp chặt tốt.

  • Giảm thấp yêu cầu bậc thợ.
  • Bảo đảm vị trí chính xác giữa phôi và dụng cụ cắt.
  • Giảm thời gian phụ và thời gian máy.
  • Giảm cường độ lao động của công nhân.
  • Tận dụng và mở rộng khả năng công nghệ của máy.

Phân loại đồ gá theo công dụng:

Tùy theo công dụng của đồ gá mà phân thành 3 loại đồ gá

  • Đồ gá kiểm tra.
  • Đồ gá lắp rắp.
  • Đồ gá gia công
Đồ gá kiểm tra sản phẩm
Đồ gá kiểm tra sản phẩm

Phân loại linh kiện đồ gá

Các linh kiện đồ gá thường được chia thành các nhóm chính như sau:

Chốt định vị

Chức năng: Định vị phôi chính xác theo các bậc tự do (tịnh tiến và xoay).

Các loại chốt định vị:

  • Chốt trụ tròn (dùng cho bề mặt tròn hoặc phẳng).
  • Chốt trụ bậc (dùng cho định vị các chi tiết có lỗ trụ).
  • Chốt côn (tăng độ chính xác và chống lệch tâm).
  • Chốt định vị mặt phẳng (dùng để hạn chế bậc tự do tịnh tiến theo chiều thẳng đứng).

Bộ phận kẹp chặt

Chức năng: Giữ chặt phôi trên đồ gá, chống dịch chuyển trong quá trình gia công.

Các loại kẹp chặt:

  • Kẹp cơ khí:
  • Kẹp vít.
  • Kẹp đòn bẩy.
  • Kẹp cam.
  • Kẹp thủy lực: Tăng lực kẹp và phù hợp với sản xuất hàng loạt.
  • Kẹp khí nén: Được dùng khi cần tốc độ kẹp nhanh.
  • Kẹp nam châm: Dùng cho vật liệu có tính từ.

Các chi tiết dẫn hướng

Chức năng: Dẫn hướng cho dụng cụ cắt hoặc định hướng phôi.

  • Bạc dẫn hướng (guide bush): Định hướng cho mũi khoan hoặc dao cắt.
  • Thanh dẫn hướng: Định vị phôi hoặc cơ cấu trượt.

Các bề mặt tựa (gối đỡ)

Chức năng: Đỡ phôi hoặc các linh kiện khác để đảm bảo phôi không bị dịch chuyển khi gia công.

  • Gối đỡ cố định.
  • Gối đỡ điều chỉnh (có thể thay đổi vị trí để phù hợp với kích thước phôi).

Đế gá

Chức năng: Nền tảng chính để lắp đặt các chi tiết của đồ gá.

Yêu cầu: Độ phẳng và độ cứng cao, thường làm bằng thép hoặc gang.

Chi tiết truyền động

Chức năng: Truyền lực để kẹp chặt, di chuyển hoặc tháo lắp phôi.

  • Trục vít me – đai ốc.
  • Trục bánh răng.
  • Cơ cấu cam.

Các bộ phận tiêu chuẩn hóa

Chi tiết chế tạo đồ gá
Chi tiết chế tạo đồ gá

Chức năng: Tăng khả năng lắp ráp và thay thế linh kiện dễ dàng.

  • Thanh ren, bu lông, đai ốc.
  • Tay quay, nút bấm.
  • Cụm chốt định vị tiêu chuẩn.

Các linh kiện phụ trợ khác

Hỗ trợ và nâng cao tính năng đồ gá

  • Lò xo: Tăng lực đàn hồi trong cơ cấu kẹp.
  • Ghim chốt: Cố định hoặc điều chỉnh các bộ phận của đồ gá.
  • Tấm chắn bảo vệ: Bảo vệ phôi hoặc dụng cụ cắt khỏi các tác động bên ngoài.

Ứng dụng của đồ gá

Đồ gá đóng vai trò quan trọng trong sản xuất công nghiệp và có ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, bao gồm:

  • Trong gia công cơ khí:  Đảm bảo phôi được đặt đúng vị trí trong không gian làm việc. Loại bỏ sai số do lắp đặt thủ công. Giữ phôi chắc chắn để giảm rung động trong quá trình gia công. Tăng tốc độ gá đặt phôi, đảm bảo sản phẩm đồng nhất về kích thước và hình dạng. Thường được sử dụng Đồ gá khoan, đồ gá phay, đồ gá tiện, đồ gá mài.
Ứng dụng của đồ gá trong sản xuất
Ứng dụng của đồ gá trong sản xuất
  • Trong lắp ráp:  Định vị chi tiết lắp ráp: Giúp lắp ráp các cụm chi tiết một cách chính xác. Tăng hiệu quả lắp ráp, Giảm thời gian và công sức trong việc định vị từng chi tiết nhỏ. Dùng trong các dây chuyền sản xuất xe hơi, điện tử, và các thiết bị gia dụng.
  • Trong kiểm tra và đo lường: Đồ gá kiểm tra giữ chặt sản phẩm, định vị đúng vị trí để kiểm tra kích thước hoặc chất lượng bề mặt.Giảm thời gian đặt sản phẩm lên bàn kiểm tra. Jig kiểm tra vị trí lỗ khoan, jig đo kiểm kích thước sản phẩm.
  • Trong sản xuất tự động hóa: Đồ gá có thể được thiết kế để hoạt động với robot hoặc các máy móc tự động trong sản xuất.Tự động định vị và cố định phôi, giảm phụ thuộc vào kỹ năng của công nhân.
  • Trong ngành khuôn mẫu: Giữ cố định các tấm khuôn hoặc chi tiết phức tạp trong quá trình gia công. Đồ gá giúp định vị chính xác vị trí các tấm khuôn trước khi gia công hoặc lắp ráp.

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *